چند صد سال پیش , زمانی که هنوز هندوستان متسعمرۀ استعمارگر پیر نشده بود,کالاهای ساخت هند تمام بازارهای جهان را تسخیر کرده بود. بازرگانان آن روز جهان تلاش می کردند به هر نحوی خود را به هندوستان برسانند و انواع کالاهای هندی , از منسوجات و انواع پارچه گرفته تا ادویه جات و انواع پارچه گرفته تا ادویه جات و اجناس فلزی و مواد دارویی بخرند و به سر زمین های خود ببرند.

استعمارگران تازه کار پرتغالی و هلندی  و بعدتر انگلیسی و فرانسوی , هر یک به نحوی در پی دستیابی به امتیازات تجارت با هندوستان بودند وکمپانی هند  شرقی بریتانیا و فرانسه و هلند برای این منظور شکل گرفتند.در آمد های دولت مسلمان هندوستان آن قدر زیاد بود که کل عوارضی که اروپایی ها برای تجارت از بندر سورت می پرداختند , حتی به یک  صدم آن هم نمی رسید. آن زمان,کالای ساخت انگلستان کیفیت بسیار پایینی داشت, به نحوری که حتی خود مردم جزیره نیز به مصرف آنها تمایل نداشتند!عمدۀ اعتراض تولید کنندگان انگلیسی به کمپانی هند شرقی این بود که این کمپانی کالاهای با کیفیت هندوستان را وارد می کند و اجازه نمی دهد تولید کنندگان داخلی به تولید خود ادامه دهند. تحت این فشارها , دولت انگلستان به پیشنهاد «توماس مان» قانونی راتصویب کرد که بر اساس آن , واردات کالاهایی که در داخل انگلستان تولید می شدند ممنوع می شد, موانع صادراتی برای کالاهای تولید داخل کاهش می یافت, زمین های غربی برای تولید بیشتر و کاهش واردات زیر کشت می رفت , کشتی رانی فقط از طریق کشتی های انگلیسی صورت می گرفت و از همه جالبتر اینکه ذائقه انگلیسی ها باید به سمت مصرف کالاهای انگلیسی تغییر می کرد.

با تضعیف و اضمحلال حکومت هندوستان به تدریج و طی حدود صد سال, کشوری که برترین قدرت  اقتصادی جهان بود و با کیفیت ترین کالاهای آن روز را تولید می کرد, به مستعمره ای تبدیل شد که هیچ استقلال سیاسی و اقتصادی نداشت و همۀ امور آن تحت سلطۀ بیگانگان قرار گرفت.کشورهای اروپایی و به ویژه انگلستان و فرانسه توانسته بودند با تقویت تولید داخلی خود نبض اقتصاد جهان را به دست بگیرند.

 منبع : ماهنامه قدر شماره121